Xodim qanday huquqlarga ega?
Ishchilarning huquqlari Mehnat kodeksida mustahkamlangan. Shunday qilib, xodim quyidagi huquqlarga ega:
- ushbu Kodeksda va boshqa qonunlarda belgilangan tartibda va shartlarda mehnat shartnomasini tuzish, o'zgartirish va bekor qilish;
- ish beruvchi tomonidan mehnat shartnomasida nazarda tutilgan ishlarni ta'minlash;
- mehnatni muhofaza qilish talablariga javob beradigan ish joyi;
- mehnatga ularning malakasiga, ishning murakkabligiga, bajarilgan ishlarning miqdori va sifatiga muvofiq o'z vaqtida va to'liq haq to'lash;
- ish vaqtining maksimal miqdorini belgilash, ayrim kasblar va ishchilar toifalari uchun qisqartirilgan ish vaqtini belgilash, haftalik dam olish kunlarini, ishlamaydigan bayramlarni, shuningdek yillik ta’tillarni berish bilan ta’minlangan dam olish;
- xavfsizlik va gigiena talablariga javob beradigan mehnat sharoitlari, shuningdek ish joyidagi mehnat sharoitlari va mehnatni muhofaza qilish talablari to'g'risida to'liq va ishonchli ma'lumot olish;
- mehnat to'g'risidagi qonun hujjatlari, mehnat to'g'risidagi boshqa huquqiy hujjatlar va mehnat shartnomasiga muvofiq kasbiy tayyorgarlik, qayta tayyorlash va malakasini oshirish;
- o'z mehnat huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini ifodalash va himoya qilish uchun kasaba uyushmalari va boshqa tashkilotlarga birlashish;
- jamoa shartnomalari va jamoaviy bitimlar, shuningdek ularning shartlari bajarilishi to'g'risida, shu jumladan ularning vakillari orqali ma'lumot olish;
- xodimga mehnat majburiyatlarini bajarishi munosabati bilan etkazilgan moddiy zararni qoplash va ma'naviy zararni mehnat qonunchiligida belgilangan tartibda qoplash;
- mehnat huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini qonun bilan taqiqlanmagan barcha vositalar bilan himoya qilish;
- mehnat nizolarini ushbu Kodeksda va boshqa qonunlarda belgilangan tartibda hal etish.
Xodim mehnat to'g'risidagi qonun hujjatlariga, mehnat to'g'risidagi boshqa huquqiy hujjatlarga va mehnat shartnomasiga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bo'lishi mumkin.
Alisher Pulatov,
Fuqarolik ishlari bo‘yicha Zarbdor tumanlararo sudi sudyasi